बेइजिङ, २२ साउन (असनबजार पत्रिका) : चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले न्यान्सी पेलोसीको ताइवान भ्रमणलाई त रोक्न सकेनन्, तर उनले आफ्नो देशको सेनालाई अझ बढी आक्रामक कदमको अभ्यास गर्न आदेश दिए ताइवान टापुलाई बलपूर्वक कब्जा गर्नको लागि ।
चीनका सैन्य योजनाकारहरूले लामो समयदेखि ताइवानको नाकाबन्दीको बारेमा छलफल गरेका छन्, तर अहिलेसम्म सम्भवतः यस्तो कदमलाई धेरै उत्तेजकको रूपमा अभ्यास गरेको देखेको छ, सुरक्षा विशेषज्ञहरू बताउँछन् ।
अमेरिकी प्रतिनिधिसभाका सभामुख न्यान्सी पेलोसीको भ्रमणपछि, चीनको सेनाले पहिलो पटक ताइपेईमाथि मिसाइल प्रहार ग¥यो । ताइवानको तटीय टापुहरूमा ड्रोनका छालहरू उडाइयो । ताइवान स्ट्रेटको मध्यरेखा पार गरी युद्धपोतहरू तैनाथ गरे । ताइवानको सेनाले भने अनुसार स्वशासित टापुलाई घेरेको थियो। यो अभ्यास नाकाबन्दीका हो, सुरक्षा विशेषज्ञहरू विश्लेषण गर्छन् ।
“यी पहिलो कार्यहरूको प्रभावले गर्दा ताइवानको सुरक्षाको यथास्थितिलाई परिवर्तन ग¥यो”, सिंगापुरको एस. राजरत्नम स्कुल अफ इन्टरनेशनल स्टडिजका सहयोगी प्राध्यापक ली मिङजियाङले भने। “यसले चीनको सेनालाई भविष्यको अभ्यासमा थप सिमाना जोड्ने नयाँ आधार दिन्छ”, उनले भने।
क्षमता र संकल्पको प्रदर्शन पिपुल्स लिबरेशन आर्मी (पिएलए) बाट आउँछ जुन सन् १९९६ मा “तेस्रो ताइवान स्ट्रेट क्राइसिस” को समयमा भन्दा धेरै शक्तिशाली छ, अन्तिम पटक उसले ताइवान नजिकै मिसाइलहरू प्रहार गरेको थियो।
नाकाबन्दी लागू गर्ने क्षमताले बेइजिङलाई द्वन्द्वको समयमा ताइवानलाई वार्ताको टेबुलमा ल्याउने फाइदा दिनेछ। ठूलो मात्रामा मृत्यु र विनाश भोग्न नचाहेको ताइवानले रगतविहीन एकीकरणलाई स्वीकार ग¥यो भने, राष्ट्रपति सीले “चिनियाँ जनताको कायाकल्प” को आफ्नो दीर्घकालीन लक्ष्यमा सबैभन्दा ठूलो पुरस्कार पाउने छन्। दशकौंदेखि बेइजिङको धम्कीबाट स्तब्ध भएका ताइवानका जनता असन्तुष्ट देखिए पनि केही पर्यवेक्षकहरूले यसका सैन्य नेताहरू चिन्तित हुनसक्ने बताएका छन्।
ताइवानको राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद्को महासचिव हुँदा सन् १९९६ मा ताइवान मिसाइल संकटको व्यवस्थापन गर्ने माइकल चाङले स्थानीय सञ्चारमाध्यमलाई उक्त अभ्यास चिनियाँ आक्रमणको परिदृश्यको पूर्वावलोकन हुनसक्ने बताए।
संयुक्त राज्य अमेरिका र जापानजस्ता सहयोगीहरूले उक्त अभ्यासको निन्दा गरेका छन्। उनीहरुले अवस्थालाई चर्काउन नचाहेकोले नाकाबन्दीको पूर्वाभ्यास रोक्न प्रत्यक्ष हस्तक्षेप गरेनन् । एक पूर्वचिनियाँ रक्षा अधिकारीले रोयटर्सलाई भने कि उनीहरूको प्रतिक्रिया ताइवानी राजनीतिज्ञ र सैन्य नेताहरूलाई चिसो सान्त्वना हुनेछ।
“अमेरिका र यसका सहयोगीहरूले अभ्यासमा कस्तो प्रतिक्रिया देखाए भनेर देखेर, पिएलएले आक्रमण गरेमा ताइवानका नेताहरूको उद्धारमा आउन उनीहरूमा भरोसा गर्न कत्तिको विश्वस्त हुन सक्छन् ?” उनी संशय व्यक्त गर्छन् ।
कठिन समय (ट्रिकी टाइम)
यो ताइवान इपिसोड माओ त्सेडोङपछि चीनको सबैभन्दा शक्तिशाली नेता सीको लागि संवेदनशील समय भएको छ। माओले सन् १९४९ मा गृहयुद्ध जितेर जनवादी गणतन्त्र चीनको स्थापना गरे । त्यसबेलादेखि स्वशासित रहेको ताइवानमा राष्ट्रवादी कुओमिन्ताङ सरकारलाई पछि हटाएर पठाए।
ताइवानलाई बेइजिङको अँगालोमा ल्याउनु अधुरो व्यवसायको प्रमुख टुक्रा हो जसले माओको साथसाथै सीको कदलाई बलियो पार्नेछ र सन् २०१८ मा उनको कार्यकालको सीमा त्याग्ने कदमलाई औचित्य दिन्छ, घरेलु रूपमा ।
पर्यवेक्षकहरूले भने, बेइजिङले पेलोसीको भ्रमणलाई रोक्न नसकेको र अप्ठ्यारोमा परेको आक्रोशलाई सन्तुलनमा राख्नुपर्छ ।
सिंगापुरका पूर्वकूटनीतिज्ञ बिलाहारी कौसिकनले भने, वार ड्रिलको प्रचार आंशिक रूपमा सीको अनुहार बचाउने प्रयास हो, जसले पार्टी कंग्रेसको अगाडि कमजोर देखिन चाहँदैन् ।
“कठिन र विवादास्पद तथ्य यो हो कि सबै ब्लस्टरको लागि, चीनले पेलोसी भ्रमणलाई रोक्न असफल भयो। त्यसैले सिसिपिले यसको प्रतिक्रियामा प्रदर्शन गर्नुपर्छ”, उनले भने।
असफलता कुनै विकल्प होइन
यद्यपि, चीनले ताइवानमा बल प्रयोग गर्न एक कदम नजिक पुगेको हुन सक्छ, धेरै विज्ञहरूले विश्वास गर्दैनन् कि युद्ध आसन्न छ। “यस दशक भित्रको आक्रमण सफल हुने निश्चित छैन। असफलताले सी जिनपिङको अन्त्य, उनको सपना र सम्भवतः सिसीपीले जादू गर्नेछ”, सेवानिवृत्त बेलायती कूटनीतिज्ञ चार्ल्स पार्टनले भने।
पेलोसीको भ्रमणबारेमा सार्वजनिक रूपमा नबोलेका तर केन्द्रीय सैन्य आयोगको अध्यक्षको रूपमा पिएलएको कमाण्डर–इन–चिफको हैसियतले प्रभावकारी रूपमा सी कारबाहीका जोखिमहरूबारे राम्ररी सचेत होलान्, विज्ञहरूको भनाइ रहेको छ।
सुरक्षा विश्लेषक लीले भने, “यी अभ्यासहरूले अमेरिका, युरोप र अन्य धेरै देशहरू ताइवानप्रति थप सहानुभूति देखाउने चिन्ताजनक प्रवृत्तिलाई कुनै न कुनै रूपमा रोक्न सक्छ भन्ने आशा चीनले गरेको थियो। अहिलेसम्म त्यो प्रभाव देख्न बाँकी छ।”
शून्य–कोभिड नीतिको बारेमा व्यापक निराशाको बावजुद जसले देशलाई एक्लोपनको तेस्रो वर्षमा पु¥याएको छ र विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्रलाई ठेस पु¥याएको छ, सीले महत्त्वपूर्ण रूपमा तेस्रो पाँच–वर्षको नेतृत्व कार्यकाल हासिल गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। यस वर्षको अक्टोबरमा हुने कम्युनिस्ट पार्टीको महाधिवेशनमा । (रोयटर्स समाचार संस्थाको सहयोगमा ) तस्बिरः रोयटर्स ।
