ल्हासा कातिक १५ (एएनआई ) तिब्बती बौद्ध पहिचानको सैनिकीकरण गर्ने चीनको प्रयास संसारका लागि लुकेको कुरा होइन, तर पछिल्लो दिनमा नया रहस्यहरु सार्बजनिक भएका छन । चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी) ले अर्को दलाई लामाको पुनर्जन्मलाई नियन्त्रण गर्ने व्यापक योजनाहरू तय गरेको छ। बेइजिङको दलाई लामा पछिको युगको भयावह डिजाइनहरू बिस्तारै सार्बजनिक भएका छन ।भर्खरै, एक तिब्बती अनुसन्धानकर्ताले बरामद गरेको दुई आन्तरिक कागजातहरूले अर्को दलाई लामाको पुनर्जन्मलाई नियन्त्रण गर्ने सीसीपीको व्यापक योजनाहरू छताछुल्ल पारेको छ । तिब्बत प्रेसले रिपोर्ट गरे अनुसार यद्यपि १४ औं दलाई लामाको पुनर्जन्म प्रक्रिया बुद्ध धर्मको मूल्य प्रणाली र प्रचारमा मात्र प्रारम्भ हुने कुरा स्पष्ट गरिसकेका छन्। उत्तराधिकारीको नामकरण गर्ने कुनै पनि प्रयास विश्वभरका बौद्ध समुदायहरूमामात्रै होइन तिब्बती क्षेत्रमा बदनाम हुनेछ यो चीनकालागि थप जोखिमको कदम हुनेछ ।
तर, चीनले आर्थिक लगानी मार्फत अन्य अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध समुदायमा पुग्नुका साथै महत्वपूर्ण बौद्ध स्थलहरूको जीर्णोद्धार र बौद्ध सम्वन्धका स्मारकहरूको निर्माणमा आर्थिक सहयोग गरिरहेको तिब्बत प्रेसले रिपोर्ट गरेको छ।विशेषगरी बौद्ध धर्मावलम्बीहरूको बाहुल्यता रहेको दक्षिणपूर्व एशियाका क्षेत्रहरूमा लगानीहरू बहुट्रिलियन डलरको बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभसँग जोडिएका छन्। यो पनि अर्को पीडा चीनलाई हुनेछ ।सीसीपीले अर्को छानिएका दलाई लामालाई तिब्बती प्रश्नलाई शान्त पार्ने उनीहरूको पहुँचको एक हिस्साको रूपमा हेर्छ र साथै बौद्ध धर्मको धार्मिक प्रक्रिया मार्फत नभई आफ्नो मनपर्ने नेतालाई स्थापना गरेर यस क्षेत्र भित्र बढ्दो वैमनस्यलाई रोक्नको लागि उसको योजना बनेको तिब्बत मामिलाका जानकारहरुले बताएका छन । यो आफैमा मानवअधिकारको कदर गर्ने क्षेत्र र देशहरूका लागि चिन्ताको एक महत्त्वपूर्ण कारण हो र यसबारे निरन्तर आफ्नो चिन्ता व्यक्त गर्दै आएको तिब्बत प्रेसले रिपोर्ट गरेको छ।अन्तर्राष्ट्रिय तिब्बत नेटवर्क र तिब्बत न्याय केन्द्र द्वारा प्रकाशित प्रतिवेदनले माथि चर्चा गरे जस्तै पोस्ट दलाई युगु को लागि चिनियाँ तयारीको विस्तृत रूपमा जाँच गरेको थियो।चौधऔं दलाई लामा पछिको युगको विशिष्ट अर्थ, दलाई लामा नहुँदा उत्तराधिकारी दौडमा चीनको योजनालाई बुझाउनको लागि अपनाएको , तिब्बत प्रेसले रिपोर्ट गरेको छ।
दलाई लामाको अपरिहार्य निधनलाई दुरुपयोग गरी समस्याग्रस्त क्षेत्रमा आफ्नो किल्ला पक्का गर्न सीसीपीले आफ्ना सबै प्रयासहरू एकजुट गरिरहेको छ भन्ने स्पष्ट छ।यसले सीसीपीका लागि धेरै मुद्दाहरूलाई एकै पटकमा सम्बोधन गर्छ।पहिलो, यसले तिब्बती क्षेत्रमा कसले शासन गर्छ भन्ने लामो समयदेखि चलिरहेको बहसलाई सम्बोधन गर्छ । भारतमा दलाई लामाको उपस्थितिका कारण चीनको वैधानिकतामाथि सधैं प्रश्न उठ्ने गरेको छ ।दोस्रो, यसले चिनियाँ प्रशासनलाई स्वायत्त तिब्बती क्षेत्रमा स्वस्थापित दलाई लामामार्फत यस क्षेत्रमा प्रभुत्व कायम गरेर यस क्षेत्रमा मानवअधिकार उल्लङ्घनलाई रोक्न मद्दत गर्दछ भन्ने उनीहरुको अनुमान देखिन्छ ।
